Spoorwegmuseum kondigt koerswijziging aan: organisatie op de schop en afscheid van vriendenclub

06-11-2025, 11.37 uur

Het Spoorwegmuseum in Utrecht bereidt zich voor op een ingrijpende vernieuwing. Dat meldt directrice Leontien Lems vandaag in een uitgebreide verklaring. Na twintig jaar wil de organisatie zowel de presentatie als de interne structuur moderniseren. De maatregelen moeten de trekpleister toekomstbestendig maken, maar roepen tegelijk vragen op.

Eerder dit jaar werd al duidelijk dat het museum een groot deel van de collectie afstoot. Nu wordt ook de samenwerking met de eigen vriendenvereniging beëindigd. Volgens het museum is een grondige inhaalslag nodig omdat jarenlang is ingezet op publieksactiviteiten en evenementen, waardoor kerntaken zoals educatie, onderhoud en fondsenwerving onder druk zijn komen te staan.

ZIE OOK
Spoorwegmuseum mag buitenterrein vernieuwen: buurtbewoners verliezen rechtszaak

Lems spreekt over noodzakelijke investeringen en een nieuwe organisatiestructuur die beter moet aansluiten op de ambities van het museum. Ook moet het museum op zoek naar extra inkomsten om de plannen te kunnen realiseren. Opvallend is dat het Spoorwegmuseum stopt met de Vrienden van het Spoorwegmuseum, de vereniging die al 55 jaar geld inzamelt en projecten financiert.

Verbijsterd
De club van bijna achthonderd leden hoorde in september dat de samenwerking per 1 januari 2027 wordt beëindigd en dat het museum tot die tijd geen subsidieaanvragen meer zal indienen. In een interne nieuwsbrief laat het bestuur weten "verbijsterd" te zijn over de manier waarop het besluit is meegedeeld. Volgens de vereniging zijn de argumenten van het museum onjuist of onvoldoende onderbouwd en is er nooit inhoudelijk gereageerd op hun eigen verbeterpunten.

Het Spoorwegmuseum stelt dat de koers en doelgroep van de vereniging niet langer aansluiten bij de plannen voor de toekomst. De organisatie zegt zich te willen richten op families, educatie en bredere maatschappelijke thema's, terwijl de vriendenclub vooral focust op spoorhistorie en erfgoed. Het museum vindt bovendien dat de verhouding tussen de bijdrage van de vereniging en de kosten om die te faciliteren scheef is gegroeid.

Overvaltechniek
De vriendenvereniging spreekt van een "overvaltechniek" en heeft een ledenstop ingesteld. Op zaterdag 22 november volgt een ledenraadpleging over het voortbestaan van de club. Het museum zelf werkt ondertussen verder aan een masterplan, dat in 2026 klaar moet zijn en daarna stapsgewijs wordt uitgevoerd.