Volkskrant kritisch over nieuw attractiepark: 'In Bommelwereld is het flink zoeken naar Toonders nalatenschap'

Gisteren, 22.31 uur

De Volkskrant is opvallend kritisch over het nieuwe pretpark Bommelwereld in Groenlo. In een reportage schrijven journalisten Pieter Hotse Smit en Isabel Visser dat het "flink zoeken" is naar de literaire nalatenschap van Marten Toonder. De opening van het park, gebaseerd op de stripverhalen rond Olivier B. Bommel en Tom Poes, levert volgens hen een beleving op die "meer weg heeft van de lobby van een hotel in Las Vegas, vol flikkerend licht, geluid en een onverwachts zoevende achtbaan boven het hoofd".

Toonder gebruikte zijn verhalen om maatschappijkritiek te leveren en taalrijkdom te vieren. Zijn strips zaten vol satire en symboliek: hij fileerde bureaucratie, machtsmisbruik, consumentisme en sensatiezucht in de media. Volgens de Volkskrant lijkt de gekozen vorm in Groenlo "te schuren met veel waar hij voor stond".

ZIE OOK
Niet bekend met de verhalen van Bommel en Tom Poes? Geen probleem: Bommelwereld komt met QR-codes

"Ook liefhebbers van volksvermaak mocht Toonder graag op de hak nemen", schrijft de krant, verwijzend naar het verhaal De Zwelbast uit 1957. Daarin roept Bommel in een circustent: "Suf huisjesvolk! Schamen jullie je niet? Als jullie maar kunnen lachen!" Juist daarom wringt het volgens de Volkskrant dat de nieuwe binnenattractie vooral bestaat uit draaimolens, botsauto's en kinderplezier.

Summiere verwijzingen
"Worden bezoekers iets wijzer over de rijkheid van Toonders werk? Dat 'Toondertaal' ons bijvoorbeeld 'minkukel', 'kommer en kwel' en 'Tom Poes, verzin een list' bracht?" Nee, concludeert het dagblad. In plaats daarvan moeten bezoekers het doen met "summiere verwijzingen naar Toonders werk, te lezen via een QR-code".

Parkeigenaar Edwin Bomers erkent in het artikel dat hij zelf geen liefhebber of lezer van de Bommelsaga was. Hij had aanvankelijk plannen voor een Angry Birds-park, maar vond uiteindelijk in Toonder "een stukje Nederlands cultureel erfgoed".

Volksvermaak
In een toelichting op LinkedIn herhaalde verslaggever Pieter Hotse Smit de kern van zijn observatie: Toonder stond juist afkerig tegenover "de uitwassen van kapitalisme, zoals doorgeslagen consumentisme en ook volksvermaak". De journalist vraagt zich hardop af of Toonder een pretpark zonder veel verwijzingen naar zijn literaire werk een goed idee zou hebben gevonden.

Na publicatie reageerde de Toonder Compagnie, beheerder van de rechten op het oeuvre. Volgens directeur Klaas Driebergen ziet men zelf ook dat de beperkte aandacht die het park nu nog heeft voor Toonders werk "wringt". Dat moet volgens hem "de komende tijd een punt van aandacht" worden.

Laag stof
Driebergen geeft toe dat Toonder het pretpark waarschijnlijk maar "zo zo" zou hebben gevonden. Waarom is er vanuit de rechthebbenden dan toch meegewerkt aan Bommelwereld? "Er ligt inmiddels een laag stof op zijn werk", zegt de directeur. "Met alleen boeken gaan we die er niet af krijgen. Er moet iets gebeuren om Bommel en Tom Poes in leven te houden. Anders kent over drie jaar niemand ze meer."

Zaadje geplant
Bommelwereld is in die zin "een springplank". "We kunnen ons niet permitteren om elitair in een hoekje te gaan zitten." Bomers hoopt dat zijn park op termijn voor nieuwe Bommelfans zorgt. "Er is wel een zaadje geplant als een kind hier op de foto is geweest met de mascottes van Bommel en Tom Poes, vanavond op een kussen slaapt uit onze giftshop en de ouders voorlezen uit een van de herschreven kinderboekjes."